Fake news is een bekende term geworden in de laatste jaren. Het bestaat al heel lang maar dankzij sociale media en het internet komt nu veel meer voor. We weten allemaal fake news en misinformatie gevaren met zich meebrengt, maar welke gevaren precies?
Dankzij een TED Talk van Sinan Aral heb ik hier een beter zicht op gekregen. Ik moedig je vooral aan hem zelf ook eens te kijken: “How can we protect truth in the age of misinformation“.
De problemen
Eén van de gevaren van fake news en misinformatie, is dat we gaan geloven in onwaarheden. Een groter gevaar is dat deze onwaarheden bewust of onbewust invloed hebben op ons leven. Zowel bij minder belangrijke zaken als bij belangrijke zaken. Bijvoorbeeld waar je dingen koopt, je mening over prominente figuren of zelfs je stemgedrag. Iemand met foute bedoelingen kan zo een verkiezing beïnvloeden zonder dat de bevolking het zelf doorheeft.
Wat fake news zo gevaarlijk maakt, is dat het veel sneller verspreidt wordt dan echt nieuws. Mensen gaan namelijk sneller nieuws verspreiden via sociale media als dat nieuws hen verbaast, afkeer veroorzaakt of angst inboezemt. Laat dat nu net de kenmerken zijn van fake news.
Dit fenomeen is er nu eenmaal en zal niet snel verdwijnen. Onze ogen ervoor sluiten en doen alsof het niet bestaat, is geen optie. We zullen er juist meer rekening mee moeten houden. Sinan Aral somt een aantal mogelijke oplossingen op die ik nu even zal overlopen.
De oplossingen
Zijn eerste oplossing noemt hij: “labelen”. Hij vergelijkt het met de labels van voedsel in de supermarkt. Wat hij hiermee bedoelt, is dat nieuwsberichten een label moeten krijgen met extra informatie. Bijvoorbeeld vanwaar het nieuws komt, of de bron geloofwaardig is, welke soort informatie het is, … Een grote uitdaging die hij hierbij vernoemt, is wie mag bepalen wat correcte informatie is en wat niet. Dat lijkt mij een heel moeilijk vraagstuk. Volgens mij maakt dit niet enkel deel uit van deze oplossing, maar van de problemen fake news en misinformatie zelf. Ook bij andere oplossingen zal op dit vraagstuk een antwoord vereist zijn. Ik zou denken dat het filosofen zijn die hierop een antwoord moeten vinden. Hun denkwijzen hangen echter af van de cultuur van het land waar ze leven. Of dit veel invloed heeft weet ik niet, maar ik weet wel dat er sowieso meerdere antwoorden mogelijk zijn op die vraag.
Een volgende oplossing die hij voorstelt, is de verspreiding van fake news afzwakken. Door te zorgen dat er bijvoorbeeld minder te winnen valt met deze berichten en artikels. Nu is er namelijk vaak een economisch voordeel aan gekoppeld (bijvoorbeeld geld dat je krijgt voor de reclame die erbij staat). Dit vind ik nogal kort door de bocht. Het zal de verspreiding misschien een stukje tegenhouden, maar zeker niet voldoende. Daarbij worden er ook berichten verspreid door mensen die heel andere motieven hebben dan het economisch voordeel, bijvoorbeeld het beïnvloeden van verkiezingen in een land.
Zijn derde oplossing gaat als volgt: “Wat als we het reguleren?”. Hiermee bedoelt hij dat er meer wordt toegelaten maar dat er wel duidelijke regels rond zijn. Blijkbaar wordt hier al over gesproken met sociale media platformen zoals Facebook. Hier bots je weer op datzelfde vraagstuk als bij zijn eerste oplossing. Wie mag die regels samenstellen? Wie bepaalt er welke standpunten toegelaten zijn en welke niet? De overheid? Ik denk niet dat zij een juiste partij zijn om dit te doen, zeker niet in landen waar de overheid corrupt of instabiel is of de bevolking onderdrukt.
Oplossing nummer vier houdt in dat er meer transparantie moet komen van platformen zoals Facebook. Door te laten zien wat er achter de schermen gebeurt, kan het onderzocht worden door wetenschappers. Hiermee kunnen ze de impact onderzoeken op de maatschappij en misschien nieuwe, betere oplossingen ontdekken. Hier stuiken we helaas weer op een probleem. Sinan Aral omschrijft het als de transparantieparadox. Ik vind het een zeer goed begrip. Wij verlangen van sociale mediaplatformen juist dat ze onze data beschermen en niet blootgeven. We zullen dus een gulden middenweg moeten vinden als we deze oplossing willen toepassen.
Zijn laatste oplossing is technologie. Waarom ontwikkelen we geen AI die fake news opspoort en tegengaat? Maar ook hier komt weer de vraag naar boven wie bepaalt wat goed is en wat niet? Of wat waar is en wat niet? Hoe ver mag vrije meningsuiting gaan? Dit zijn geen vragen die snel een antwoord krijgen. Al hebben we dat antwoord wel nodig om zo een AI te ontwikkelen.
Mijn conclusie
Sowieso is er geen eenduidige juiste oplossing voor de problemen rond fake news en misinformatie. Maar een combinatie van de vijf mogelijkheden die hierboven genoemd zijn, kunnen op zijn minst helpen. Natuurlijk heeft elke oplossing zijn voor- en nadelen. Deze moeten daarom ook goed afgewogen worden. We kunnen deze problemen niet langer negeren. Ze gaan meer en meer effect hebben op ons leven. Dus het wordt tijd dat in actie schieten en op z’n minst gaan nadenken over de mogelijke oplossingen!
Bronnen:
https://www.ted.com/talks/sinan_aral_how_we_can_protect_truth_in_the_age_of_misinformation
https://en.wikipedia.org/wiki/Fake_news#History