Het boek van David Van Reybrouck heeft me aan het denken gezet. De titel is “tegen verkiezingen”. Ik trok al meteen mijn wenkbrauwen omhoog bij de gedachte. Tot nu dacht ik dat het West-Europa voor de wind ging door de democratie. De burgers hebben hierdoor inspraak in de politiek, of dat denken we toch. Het idee dat onze democratie de beste manier is van politiek voeren zit diep geworteld.
Allereerst wilt David Van Reybrouck een groot misverstand uit de wereld helpen. Democratie is niet hetzelfde als verkiezingen. Verkiezingen zijn een manier om aan democratie te doen. Hij is dus tegen verkiezingen maar niet tegen de democratie. Volgens hem zorgen verkiezingen er namelijk voor dat de politici meer bezig zijn met verkozen worden dan met het land goed besturen. Daardoor worden onpopulaire maatregelen die op lange termijn eigenlijk zeer goed zouden zijn bijna niet genomen. De vraag die dan rijst is: hoe zorgen we ervoor dat de politici zich daar niet meer mee bezig moeten houden? Het antwoord daarop is eeuwen geleden al gebruikt in voornamelijk het oude Athene. Maar ook in vele andere stadstaten. De democratie daar bestond uit een combinatie van verkiezingen en lotingen. Door deze twee dingen af te wisselen kwam de meest bekwame en populaire kandidaat naar voor.
Het is belangrijk om bij het besturen van een land een evenwicht te vinden tussen effectiviteit en inspraak van de bevolking. Deze twee zijn omgekeerd evenredig. Als er een iemand aan de macht is die niet luistert naar het volk, zullen beslissingen heel snel genomen en doorgevoerd kunnen worden. Een dictatuur dus. Maar als zeer veel bevolkingsgroepen telkens hun inspraak willen hebben, wordt het veel moeilijker om snelle en effectieve maatregelen te nemen. In Athene werkten ze niet met beroepspolitici, het volk bestuurde zelf de stadstaat. Door te zorgen dat de verkozen en verlote machthebbers elkaar snel afwisselden, zorgde dit voor een evenwicht. Een mengeling van vele bevolkingsgroepen kwam aan de macht en had het een jaar voor het zeggen. Ze konden snel en effectief handelen. Daarna was het de beurt aan een andere groep. Zo had de bevolking veel inspraak. Het perfecte evenwicht dus.
Dit is maar een topje van de ijsberg. David Van Reybrouck zijn boek staat vol met nieuwe inzichten. Ze laten je kritisch nadenken over het huidige systeem. Ik moedig iedereen aan het te lezen!
Van Reybrouck, D. (2013). Tegen verkiezingen. De Bezige Bij. https://www.boek.be/boek/tegen-verkiezingen